تاثیر جدایه های مختلف قارچ metarhizium anisopliae (metsch.) sorokin روی شته مومی کلم (brevicoryne brassicae (l.) (hem.: aphididae در شرایط آزمایشگاهی.

شته مومی کلم (.brevicoryne brassicae (l یکی از آفات مهم کلم در ایران و بسیاری از نقاط دیگر جهان بوده و خسارت قابل توجهی به این محصول وارد می کند. به دلیل مشکلات ناشی از مصرف سموم شیمیایی که در حال حاظر متداول ترین روش کنترل این آفت بشمار می رود، اعمال روش های جایگزین و یا کاهش غلظت مصرف سموم به همراه سایر روش های مدیریتی بویژه کنترل بیولوژیکی ضروری است. در این میان قارچ های بیماریزای حشرات بر اساس بررسی های انجام شده می توانند عوامل مناسبی برای کنترل گونه های مختلف آفات باشند. در این مطالعه بیماریزایی چهار جدایه (demi001, iran 715c, m14 و v245) از قارچ metarhizium anisopliae روی حشرات کامل شته مومی کلم به روش غوطه ورسازی بررسی گردید. همچنین اثرات غلظت زیر کشنده ی 2 جدایه ی قارچ مزبور روی حشرات کامل این شته بررسی شد و میزان پوره زایی حشرات ثبت گردید. غلظت های سوسپانسیون اسپوری جدایه های قارچی شامل: 103، 104، 105، 106 و 107 کنیدی در هر میلی لیتر به عنوان تیمار های زیست سنجی تعیین شدند. هر غلظت 10 بار تکرار شده و در هر تکرار، 10 حشره بالغ به مدت 10 ثانیه در سوسپانسیون های مربوطه غوطه ور گردیدند. حشرات تیمار شاهد نیز در آب مقطر استریل همراه با 0/05 درصد tween-80غوطه ور شدند. آزمایش ها در دمای 2±25 درجه ی سلسیوس و رطوبت نسبی 10±60 درصد و دوره ی روشنایی: تاریکی 16: 8 ساعت انجام گرفت. شمارش تلفات یک روز پس از تیمار کردن آغاز گردید و تا 14 روز ادامه یافت. نتایج آزمون های زیست سنجی نشان داد که بالاترین مرگ و میر و پایین ترین شاخص های lc50 و lt50 متعلق به دو جدایه ی demi001 و m14 بود. جدایه ی (iran 715c (3/7×107=lc50 پایین ترین میزان مرگ و میر را در تیمار های مورد مطالعه ایجاد کرد و جدایه ی (v245 (2/3×106=lc50 حد وسط بود. در تمام آزمایش ها میزان مرگ و میر با افزایش غلظت سوسپانسیون کنیدی افزایش یافت. میزان پوره زایی و طول عمر حشرات کامل این شته در اثر غلظت های زیر کشنده ی قارچ کاهش یافت. همچنین پارامتر های dt ،t، rm ، r0 و ? نیز برای شته مومی کلم محاسبه شد و مورد مقایسه ی آماری قرار گرفت. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) برای جدایه ی (demi001 (0/3±0/002 بیشتر از جدایه ی m14 و تیمار شاهد بود. کمترین مقدار نرخ خالص تولید مثل (r0) در جدایه ی (m14 (18/95±0/16 مشاهده شد که اختلاف معنی داری در مقایسه با جدایه ی demi001 و تیمار شاهد نشان داد.